Bakterie Legionelli w hotelach

Opis -co to jest Legionella?

Legionella pneumophila – to bakteria kojarzona z ponad 90% wszystkich przypadków choroby legionistów, mająca kształt pałeczki i należąca do rodziny Legionellaceae. Bakterie z rodzaju  Legionella  poznano dopiero w 1976 r., w wyniku poszukiwań przyczyny epidemii ciężkiego zapalenia płuc.

Zwalczanie bakterii Legionella wymaga zastosowania specjalnych środków, ponieważ potrafią one adaptować się do warunków zabójczych dla wielu innych organizmów i są przeważnie odporne na działanie dotychczas stosowanych tradycyjnych środków bakteriobójczych (chlor, podchloryn , biocydy).

Jak działają bakterie Legionella?

Bakterie Legionella stają się niebezpieczne dla człowieka, kiedy występują w dużej koncentracji, rozprzestrzeniają się
w aerozolach (krople mgły pod natryskiem, w systemach klimatyzacji itd.) i są wdychane do organizmu. W takim przypadku nawet krótkotrwały kontakt wystarcza do zainfekowania zdrowych ludzi.
Po trwającym od 2 do 10 dni okresie inkubacji Legionella (w szczególności Legionella pneumophila) wywołuje szczególną postać zapalenia płuc (legionellozę), której może towarzyszyć gorączka Pontiac.

Informacje podstawowe:

Dla osób o osłabionym układzie odpornościowym :

  • osób starszych lub chorujących na inne choroby (astma, inne przewlekłe choroby płuc),
  • pacjentów po przeszczepach, chorych na choroby nerek,
  • palaczy, spożywających często alkohol, diabetyków,
  • osób narażonych na stres i przemęczenie, portowców po dużym wysiłku,

ta choroba może być śmiertelna, jeżeli jej leczenie nie rozpocznie się w ciągu pierwszych czterech dni.
Ofiary zostają zainfekowane przez wdychanie mgły wodnej (aerozoli) w kontakty (korzystania) z wodą pitną. Powietrze, w którym unosi się zakażony aerozol jest doskonałym środowiskiem dla bakterii ponieważ przeżywalność bakterii w aerozolu wzrasta od 3-15 min. wraz ze wzrostem wilgotności od 30 % do 80%. Aerozol niesiony wiatrem pozostaje zakaźny nawet w odległości 1 km od źródła. Bakterie wnikają poprzez drogi oddechowe do pęcherzyków płucnych powodując rozwój choroby (ale dotychczas nie stwierdzono zakażenia chorego od innego chorego – legioneloza nie jest choroba zaraźliwą).
Należy przy tym zauważyć, że definicja wody pitnej w tym kontekście wykracza daleko poza wykorzystywanie wody jako napoju lub do przyrządzania potraw i w tym przypadku obejmuje również ciepłą wodę użytkową (c.w.u., prysznice, umywalki, wanny, baseny, jacuzzi).

Gdzie występują bakterie Legionella?

Bakterie Legionella występują w przyrodzie w mikroflorze rzek, jezior i wód gruntowych, zazwyczaj w małych ilościach.
Warunkami sprzyjającymi rozwojowi Legionelli są temperatury wody od 20 do 50 °C i źródło pokarmu – w szczególności inne substancje biologiczne lub osady takie jak rdza lub kamień kotłowy.
Bakterie Legionella przedostają się z ujęć wód powierzchniowych do systemów wodociągowych przed jej uzdatnianiem wody w zakładach wodociągowych. Generalnie idealne warunki dla rozwoju Legionelli oferują instalacje wody ciepłej z niskim natężeniem przepływu, rejony zastojów lub niedostatecznie konserwowane kotły.
Bakterie rozmnażają się intensywnie przy temperaturach od 30 do 50 °C i żyją w biofilmach, które chronią je przed większością chemicznych środków dezynfekujących i niechemicznych technologii dezynfekcji.
Biofilm składa się głównie z wymieszanych kolonii mikroorganizmów (bakterii,   glonów,   grzybów  i   pierwotniaków),   połączonych   ze   sobą, powiązanych  z podłożem i całkowicie lub częściowo zintegrowanych w   polimerową   masę   organiczną   (śluz)   –   polimerową   substancję pozakomórkową (EPS) – wytwarzaną przez ten organizm.
Ta żelowata warstwa zapewnia idealne warunki – mianowicie pożywienie i ochronę dla bakterii – dla trwałego skażenia wody pitnej lub użytkowej takimi mikroorganizmami chorobotwórczymi jak bakterie Pseudomonadaceae,    grzyby, mykobakterie, wirusy
i w szczególności bakterie Legionella.
Legionelle namnażają się tysiącami także w amebach, które funkcjonują jako gospodarze i są wydalane z biofilmu pod wpływem przepływu wody. Kiedy te ameby są następnie wypłukiwane przez napowietrzacz, prysznic lub kran to spadek ciśnienia powoduje rozpad ciała gospodarza i uwolnienie dziesiątków tysięcy Legionelli.
Aerozole są następnie wdychane przez ludzi z wymienionymi wyżej konsekwencjami.
W przypadku jednoczesnego wystąpienia obu czynników – warunków sprzyjających rozwojowi Legionelli i aerozoli z kroplami wody o wielkości rzędu 3-5 u.m, które mogą być wdychane – potencjalnymi źródłami zagrożenia mogą być następujące instalacje:

  • instalacje wody ciepłej i zimnej z kranami i natryskami w gospodarstwach domowych, hotelach, domach opieki dla osób starszych, obiektach sportowych itp.
  • instalacje wodne z kolumnami chłodniczymi, wieże chłodnicze,
  • turbiny dentystyczne (mgła wodna)
  • instalacje wodne z parownikami, inhalatory, myjnie samochodowe
  • klimatyzatory lub nawilżacze powietrza,
  • inne urządzenia i systemy transportujące wodę o temperaturze powyżej 20 °C i wydzielające parę wodą w czasie użytkowania lub konserwacji. Przykładami mogą być baseny i wanny jacuzzi, łaźnie SPA, małe fontanny dekoracyjne i komory lakiernicze.

Przepisy prawne.

Odpowiedzialność operatorów instalacji wodociągowych.
Sprawa zagrożenia Legionellą znalazła swoje regulacje prawne w kilku przepisach i ustawach obowiązujących obecne
w naszym kraju, np.: Legioneloza znajduje się na liście chorób zakaźnych obowiązkowo rejestrowanych od 31.10.2001 r. na mocy ustawy Ministra Zdrowia o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 26, poz. 1384).
Problem zagrożenia został również zauważony przez Ministerstwo Infrastruktury, które w rozporządzeniu z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zmianami) w § 120 umieściło zapis, że „Instalacja ciepłej wody powinna zapewniać uzyska­nie w punktach czerpalnych temperatury wody nie niższej niż 55°C i nie wyższej niż 60°C, przy czym instalacja ta powinna umożliwiać przeprowadzenie dezynfekcji chemicznej lub fizycznej, w tym termicznej przy temperaturze wody nie niższej niż 70°C, dostosowanej do materiałów zastosowanych w instalacjach”. Przepis ten dotyczy budynków nowo projektowanych.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi
(Dz. U. Nr 61, poz. 417).

To ostatnie rozporządzenie Ministra Zdrowia wprowadza od dnia 1 stycznia 2008 r. obowiązek badania wody ciepłej
z budynków zamieszkania zbiorowego i zakładów opieki zdrowotnej zamkniętej w kierunku Legionelli sp. (dopuszczalna liczba mikroorganizmów: < 100 w 100 ml). W zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej na oddziałach, w których przebywają pacjenci o obniżonej odporności, w tym objęci leczeniem immunosupresyjnym, pałeczki Legionellą powinny być nieobecne w próbce wody o objętości 1000 ml.
To oznacza, że użytkownicy (właściciele lub operatorzy) instalacji wodnych w budynkach publicznych lub mieszkalnych ponoszą pełną odpowiedzialność za jakość ciepłej wody pitnej i użytkowej w punktach jej czerpania.
Rozporządzenie w/s wody pitnej i użytkowej nakłada wymóg regularnego badania jakości wody przez jej dostawców i zakłady publiczne. Także badania na obecność Legionelli muszą być przeprowadzane okresowo we wszystkich instalacjach wody pitnej (użytkowej). Organy sanitarno-epidemiologiczne muszą kontrolować instalacje wodociągowe. Budynki podlegają inspekcjom zgodnie z regionalnymi listami priorytetów (hotele, domy opieki dla osób starszych i szpitale są zazwyczaj na pierwszych miejscach takich list) a częstotliwość tych badań szczegółowo opisana jest w w/w ustawie.
Organy sanitarno-epidemiologiczne zazwyczaj zlecają laboratoryjne badania próbek wody z budynków. Władze sanitarne mają prawo zarządzić zamknięcie instalacji wody pitnej i użytkowej, kiedy określone wartości graniczne są przekroczone. W przypadku przestępstwa (powodującego skażenie czynnikami chorobotwórczymi umyślnego naruszenia przepisów – zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego) winni mogą zostać dotkliwie ukarani.
Dlatego też dla uniknięcia takich kar istotne znaczenie mają skuteczne eliminowanie / usuwanie skażeń biologicznych
i stosowanie lepszych środków zapobiegawczych w instalacjach wodnych.

Dwutlenek chloru CI02 – jest skuteczną metodą dezynfekcji.

 Zalety:

  • Dwutlenek chloru  ma  działanie dezynfekcyjne dużo  bardziej  skuteczne niż chlor w identycznym stężeniu.
  • Przedłużone działanie dwutlenku chloru zapobiega także skażeniu wtórnemu, w przypadku braku przepływu wody!
  • Efekt   selektywny;    nie   powstają   toksyczne   chloraminy   lub   związki trójchlorowcopochodne (TCM), a smak i zapach wody nie ulegają zmianie.
  • Kluczową zaletą dwutlenku chloru jest to, że atakuje on i niszczy zarówno wolne czynniki chorobotwórcze, jak i biofilm oraz warstwy korozyjne.
  • Rozkład biofilmu zapobiega wtórnemu skażeniu instalacji wody.

Dwutlenek chloru ClO2.

Dwutlenek chloru CI02 jest żółtawo-pomarańczowym gazem o przypominającym ozon zapachu.
Dwutlenek chloru bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Jego chemiczne i biochemiczne działanie opiera się na przekształcaniu się w chloryn w procesie dezynfekcji i redukcji do chlorku w drodze czysto chemicznej degradacji.
Ze względu na jego wysoki potencjał 100 Redox dwutlenek chloru ma dużo silniejsze działanie dezynfekcyjne przeciwko wszelkiego rodzaju zarazkom i skażeniom wirusami, bakteriami, grzybami i glonami niż inne środki bakteriobójcze (biocydy).
Jego potencjał utleniania jest wyższy niż w przypadku chloru, dzięki czemu do dezynfekcji potrzeba mniejszej ilości chemikaliów.
Dłuższy czas trwania jest szczególnie korzystny ze względu na selektywność dezynfekcji. Nawet bakterie odporne na działanie chloru, jak np. Legionella, mogą być całkowicie eliminowane przy pomocy dwutlenku chloru.
Zwalczanie bakterii Legionella wymaga stosowania szczególnych środków ze względu na ich zdolność adaptowania się do warunków zabójczych dla wielu innych organizmów i dużą odporność na działanie biocydów.
Główna różnica między dwutlenkiem chloru a chlorem lub podchlorynem polega na stopniowym rozkładaniu biofilmu przy niskich dawkach. Przy stężeniu 1 ppm dwutlenek chloru zabija praktycznie wszystkie Legionelle w biofilmie w ciągu 18 godzin.
Znaczną redukcję biofilmu można uzyskać w takim samym czasie przy stężeniu 1,5 ppm.
Ponadto dezynfekcyjne działanie dwutlenku chloru jest prawie niezależne od wartości pH, co oznacza, że może on być stosowany bez problemu w środowiskach zasadowych.
Zastosowanie dwutlenku chloru oznacza więc nie tylko znaczącą poprawę bakteriologiczna instalacji wewnętrznych ale również usuwanie osadów organicznych z wewnątrz rurociągów.
Rozporządzenie dotyczące jakości wody pitnej (użytkowej) ustala również warunki ilościowe i jakościowe stosowania dwutlenku chloru w procesach dezynfekcji wody. Podczas reakcji z wodą nie zawierającą reduktorów, dwutlenek chloru ulega powolnej reakcji hydrolizy
2CI02 + H20  <=>  HCI02 + HCI03
i w wyniku tej reakcji w miejsce dwutlenku chloru powstają teoretycznie w równomolowych ilościach chloryny i chlorany.
W praktyce woda pitna zawsze zawiera zanieczyszczenia a w wyniku dozowania dwutlenku chloru powstaje od 30% do 50% jonu chlorynowego. Jon chloranowyCI03(-) tworzy się wyłącznie w procesie generowania dwutlenku chloru i przy poprawnie pracującym generatorze jego zawartość nie powinna przekraczać 5% dawki wyjściowej. Cytowane rozporządzenie normuje sumę stężeń chlorynów i chloranów – tych dwóch produktów reakcji utleniania/redukcji (dezynfekcji) za pomocą CI02 na maksymalnym poziomie 0.7 mg/l:
CI02(-) + CI03(-) <  0.7 mg/1
Oznacza to, że stosowana praktycznie dawka CI02 nie powinna przekraczać 1.0 mg/l (ppm) a ilość CI02 po zakończeniu procesu dezynfekcji powinna mieścić się w zakresie ok. 0,2 – 0,05 mg/l.
Dozowanie dwutlenku chloru do wody pitnej powinno być proporcjonalne do ilości dezynfekowanej wody mierzonej za pomocą przepływomierza z wyjściem sygnału proporcjonalnego do przepływu.
Proces dozowania CIO2 musi być dokładnie regulowane automatycznie i nie może być wykonywane ręcznie. Wytwarzanie roztworu dwutlenku chloru odbywa się w miejscu dozowania w automatycznie sterowanym urządzeniu -generatorze dwutlenku chloru.
Zalety:

  1. Łatwy montaż i obsługa
  2. Mała powierzchnia niezbędna do montażu naściennego
  3. Wysoka niezawodność i dostępność do zespołów w czasie serwisu i obsługi
  4. Przygotowany do instalacji drugiej pompy dozującej np. do wody zimnej
  5. Zintegrowane urządzenie pomiarowo-regulacyjne stężenia CIO2 w wodzie
  6. Zużycie chemikaliów mniejsze niż u konkurencji ( stosunek HCI do NaCICb
  7. Minimalna ilość produktów ubocznych, minimalne ryzyko technologiczne
  8. Bezpieczna wartość  pH w wodzie – eliminacja zagrożenia korozją

Bezpieczeństwo:

  • Generator posiada atest PZH
  • Technologia zapewnia utrzymanie bezpiecznej wartości pH w wodzie, co eliminuje zagrożenie korozją
  • Rozcieńczone odczynniki chemiczne gwarantują bezpieczeństwo i komfort użytkownika (nie ma konieczności składowania
    w specjalnie do tego celu wyznaczonych pomieszczeniach, nie wymagają stosowania środków ochrony osobistej)

WSPÓŁPRACA:

AQUA PLUS proponuje dobór, montaż i uruchomienie instalacji do usuwania bakterii Legionelli.